De geschiedenis van Overijssel is veelzijdig, en dat blijkt nog maar eens uit de archieven die openbaar worden en beschikbaar komen voor publiek op Openbaarheidsdag 2021. Bij Historisch Centrum Overijssel komen er stukken uit meer dan 140 archiefblokken beschikbaar. Met de viering van 75 jaar vrijheid verstrijken er ook openbaarheidstermijnen op een aantal archieven uit de Tweede Wereldoorlog; wie zaten er in 1944 en 1945 als politiek gevangene opgesloten in Overijsselse strafinrichtingen?
Openbaarheidsdag
Het kan voorkomen dat bij archieven die aan een archiefinstelling worden overgedragen de openbaarheid nog een aantal jaren beperkt is. Dit gebeurt bijvoorbeeld om de privacy van nog levende personen te beschermen. Deze termijnen worden altijd vooraf bij overdracht bepaald en de afscherming vervalt per januari van het jaar na het verstrijken van deze termijnen.
Op Openbaarheidsdag worden dus archiefstukken openbaar die daarvoor niet, of alleen onder voorwaarden, in te zien waren. Steeds meer archiefinstellingen besteden aandacht aan Openbaarheidsdag, elk jaar op 2 januari. Een mooi moment om het belang van openbare archieven voor de samenleving te benadrukken.
Oorlog en verzet, berechting en zuivering
Bij Historisch Centrum Overijssel bestaat de oogst dit jaar uit archiefstukken uit meer dan 140 archiefblokken, waarin stukken uit de periode 1937-2010 openbaar zijn geworden.
Sommige van deze archieven bevinden zich op het historische snijvlak tussen enerzijds oorlog en verzet en anderzijds berechting en zuivering. Zo worden stukken uit de archieven van het Militair Gezag en de Districts Militaire Commissaris (onder meer in Zwolle, Hengelo en Enschede) openbaar. Deze organisaties hielden zich na de bevrijding in 1945 onder andere bezig met zuivering, wederopbouw, repatriëring en grensbewaking. Ook komt informatie uit de bevolkingsregistraties van strafinrichtingen openbaar; wie zaten er in 1944 en 1945 als politiek gevangene opgesloten in Overijsselse strafinrichtingen?
Een ander archief met interessante informatie is van het Centrum Buitenlanders Oost Nederland. Wat deed de overheid voor de sinds 1957 naar Twente gehaalde gastarbeiders en welke voorzieningen kwamen er voor hen? Deze informatie komt nu beschikbaar voor onderzoek.
Zelf op onderzoek uit
Op de website www.historischcentrumoverijssel.nl is vanaf zaterdag 2 januari 2021 een compleet overzicht van de openbaar gekomen stukken te vinden.
