De gemeente Coevorden doet mee aan een proef om de eikenprocessierups op een milieuvriendelijke manier te bestrijden. Hoe? Door paringverstoring. Daar zijn een zogenaamde Pherolauncher (soort paintballpistool) en heel veel capsules vol feromonen, oftewel een sekslokstof. Een soort van anticonceptiemiddel dus.
Onlangs werden heel wat bomen in Steenwijksmoer met de 100 procent biologisch afbreekbare bolletjes ‘beschoten’. Omdat het een preventiemiddel is, is het nu vooral afwachten wat de effecten zijn. Vorig jaar werkte Coevorden ook al mee aan dit onderzoek. De eerste resultaten lijken veelbelovend. Het onderzoek wordt in twintig gemeenten in het land uitgevoerd.
Tot nog toe werd vooral gekozen voor preventieve bestrijding door het spuiten met bacteriën of het opzuigen van nesten. Methodes die niet alleen qua kosten flink kunnen oplopen, maar ook ongewenste neveneffecten kunnen hebben, zoals bijvoorbeeld beschadiging van andere insecten.
Hoe het werkt? Met steeds een lichte plof worden met de Pherolauncher bolletjes vol feromonen tegen de stam en (dikkere) takken geschoten. Zes aan de ene zijde van de boom, zes aan de andere zijde. Zodra de bolletjes de boom raken, spatten ze uiteen. De feromonen die daarbij vrijkomen, overheersen de vrouwelijke eikenprocessievlinderferomonen en moeten de mannelijke eikenprocessievlinders verwarren. Ze trekken naar de feromonen toe, omdat ze denken daar de vrouwtjes te treffen. Maar nee dus. Dat betekent geen paring omdat ze elkaar niet kunnen vinden en daardoor minder, kleinere of zelfs helemaal geen nesten meer maken. Vele rijen bomen worden op deze manier behandeld.
De eikenprocessierups komt al eeuwen in Nederland voor, maar sinds 1989 is deze permanent aanwezig en de laatste jaren zijn er meer uitbraken. Dat komt door de grote aanwezigheid van de voedselbron de eik en door de warmere klimatologische omstandigheden. Je krijgt de rups nooit helemaal weg. Wij willen het op een niveau brengen dat er weer mee te leven is”, vertelt bioloog professor Teun Dekker, die aan de universiteit van Zweden dergelijke initiatieven bedenkt en uitwerkt en dan ook de grondlegger is van deze proef.
Wim Fransen, teamleider Openbare Ruimte Zuid bij de gemeente Coevorden, is vorig jaar via het bedrijf Terra Nostra bij het onderzoek betrokken geraakt. Hij is enthousiast over de nieuwe methode. “De kosten van bestrijding waren tot nog toe enorm. Vooral het wegzuigen van de nesten is duur omdat het arbeidsintensief is. Deze methode is aanzienlijk goedkoper.”
Toch lijkt de huidige aanpak in Coevorden al wel zijn vruchten af te werpen. “Wij proberen zo vroeg mogelijk te beginnen met bespuiting. Dat doen we daar waar de hotspots zijn en waar veel mensen samenkomen. Daarnaast proberen we de natuurlijke vijanden te stimuleren. Zo proberen we de cirkel rond te krijgen. Ook wij hebben niet de illusie dat we eikenprocessierupsvrij kunnen worden, maar het moet beheersbaar worden”, legt de teamleider uit.
De methode die nu als proef draait, ziet Fransen als een ‘prachtige aanvulling’ op wat al wordt gedaan binnen de gemeente Coevorden. “Het mooie van deze methode is dat hij echt alleen is gericht op de eikenprocessierups. Bovendien is deze aanpak een kans voor gebieden waar we niet mogen spuiten in verband met beperkingen van de landelijke Vlinderstichting. Een win-winsituatie.”
